• Snel herstel met onze oefeningen
  • Trainingsprogramma’s op maat
  • Betrouwbare informatie van de sportzorgprofessional

Vraag aan de sportarts: Ik heb regelmatig ernstige krampen in mijn kuiten en/of scheenbenen tijdens het tennissen. Wat kan ik hieraan doen? Zijn compressie kousen een optie?

Ik heb regelmatig ernstige krampen in mijn kuiten en/of scheenbenen tijdens het tennissen. Wat kan ik hieraan doen? Zijn compressie kousen een optie?

Tekst gaat onder de afbeelding verder
Vraag aan de sportarts: Ik heb regelmatig ernstige krampen in mijn kuiten en/of scheenbenen tijdens het tennissen. Wat kan ik hieraan doen? Zijn compressie kousen een optie?

Vraag aan de sportarts

Ik heb regelmatig ernstige krampen in mijn kuiten en/of scheenbenen tijdens het tennissen. Wat kan ik hieraan doen? Zijn compressie kousen een optie?

Antwoord van de sportarts

Over de oorzaak van sportgerelateerde spierkrampen zijn een aantal theorieën. Hard wetenschappelijk bewijs voor deze theorieën is er niet. De factoren zijn lastig individueel te onderzoeken en het zou kunnen dat er factoren meespelen die nog niet ontdekt zijn.

Het meest recente wetenschappelijke onderzoek lijkt te wijzen op vermoeidheid en hiermee gepaard gaande veranderde reactie van het spier- en zenuwsysteem als waarschijnlijke oorzaak. In het verleden zijn uitdroging (dehydratie), daaraan gerelateerde elektrolytstoornissen (verstoring in de bloedzouten en –mineralen) en hitte ook veel genoemd als mogelijke factoren.

Vermoeidheid vermindert de controle over zenuwen en spieren. Er zijn sterke aanwijzingen dat zowel de vermoeide spier zelf, maar vooral ook de overmatige stimulatie van de zenuwen kan leiden tot spierkrampen (afwijkende neuromusculaire controle). Deze vermoeidheid kan ontstaan door een langdurige of intensieve training. Bij een verkeerde houding of sporttechniek kunnen spieren of spiergroepen ook overmatig belast en vermoeid raken en krampen geven. Het feit dat passieve rek vaak een goed effect heeft op spierkrampen, doet vermoeden dat het feedback systeem naar de zenuwen inderdaad een belangrijke rol speelt.

Er zijn geen wetenschappelijke aanknopingspunten dat uitdroging spierkrampen kan veroorzaken. Als er een link is tussen uitdroging en spierkrampen dan lijkt deze veroorzaakt te worden door de met dehydratie gepaard gaande elektrolytstoornissen.

Met zweten verlies je niet alleen vocht, maar ook zouten en andere mineralen. Deze mineralen spelen een rol in het normale proces van het aanspannen van de spieren. Een verstoorde balans hierin door verlies met (overmatig) zweten zou theoretisch een spierkramp kunnen geven. Hoeveel vocht iemand zweet en hoeveel zouten en andere mineralen hierbij verloren gaan verschilt per individu. Er wordt gedacht dat mensen die veel zweten met daarbij ook veel mineralenverlies (de ‘zoute zweters’) meer risico lopen op spierkrampen. Ook hier ontbreekt echter nog voldoende wetenschappelijk bewijs.

Hittekrampen zijn anders van aard en lijken een op zichzelf staande, en dus andere, aandoening te zijn. Het zou wel kunnen zijn dat een hoge omgevingstemperatuur van invloed is op de bovengenoemde uitlokkende factoren van sportgerelateerde spierkrampen. Als de omgevingstemperatuur hoger is, zal een sporter meer zweten. Zoals eerder besproken spelen elektrolytstoornissen mogelijk een rol bij het ontstaan van spierkrampen. Ook moet een spier in de hitte harder werken en kan sneller vermoeid raken, wat krampen zou kunnen veroorzaken.

De behandeling bij een spierkramp bestaat uit het passief rekken van de aangedane spier of spiergroep gedurende 20-30 seconden, of langer als de kramp blijft aanhouden.

Koelen en compressie van de aangedane plek kunnen ook een verlichtende werking hebben. Vocht en elektrolyten hebben tijd nodig om te worden opgenomen in het lichaam en zullen, los van het feit of de theorieën daadwerkelijk kloppen, in het acute moment geen effect hebben op de krampen.

Naast dat het wetenschappelijk onderzoek nog niet helder is in de oorzaken van spierkrampen, zijn er ook geen bewezen methodes om spierkrampen te voorkomen. Door de theorieën over de oorzaken, zijn er wel adviezen te geven die mogelijk helpen bij de preventie:

  • Voldoende drinken met aanvullen van elektrolyten. Dit kan met bijvoorbeeld een isotone sportdrank of water met aanvulling vanuit voeding. Het bewijs rondom spierkrampen is dan wel mager, voor tal van andere problemen is dit ook verstandig.
  • Regelmatig rekoefeningen, met name van de frequent aangedane spiergroepen.
  • Correcte houding en sporttechniek. Vraag de trainer en eventueel een (sport)fysiotherapeut of sportarts om advies.
  • Goede trainingsvoorbereiding en –opbouw. Het is belangrijk om een goede warming up en cooling down te doen.  
  • Verbeteren van de conditie en spierkracht om hiermee de drempel van vermoeidheid te verleggen. Er zijn aanwijzingen dat plyometrische (explosieve) en excentrische (de spieren gecontroleerd laten verlengen) oefeningen het beste op de spier-zenuw controle werken en daardoor mogelijk een rol spelen in het voorkomen van sportgerelateerde krampen.
  • Aanpassen van trainingsactiviteiten aan de temperatuur.

Voor het gebruik van eiwitten en magnesium ter preventie of behandeling is momenteel onvoldoende wetenschappelijk bewijs. Meer onderzoek is hiervoor nodig.

Compressie kousen lijken ook goed effect te hebben op de klachten, en baat het niet, dan schaden die gelukkig ook niet. Maar hard wetenschappelijk bewijs is hiervoor niet.

Heb jij ook een vraag aan de sportarts?

Kijk voor een sportarts bij jou in de buurt op www.sportzorg.nl/zoek-een-sportzorgprofessional of stel je vraag aan de Digitale Sportarts.


Zoek een sportzorgprofessional