Hoe te handelen bij een hartstilstand?

Wanneer een ogenschijnlijk gezonde sporter plotseling op het veld wordt getroffen door een hartstilstand of zelfs komt te overlijden, is dit een emotionele en dramatische gebeurtenis. Het is van belang dat begeleiders, teamgenoten en organisatie weten hoe zij moeten handelen in geval van een zogenaamde plotse hartstilstand tijdens of na sportbeoefening.

Wanneer iemand een circulatiestilstand krijgt op het veld, is snelle en adequate handeling vereist. De keten van overleven bestaat uit:

• Direct 1-1-2 (laten) bellen 
• Laat iemand een AED halen
• Start reanimatie: 30 borstcompressies + 2 x beademen
• Als er een 2e hulpverlener is: wissel elke 2 minuten
• Volg instructies AED
• Ga door met reanimeren ​

Wil je leren reanimeren? Volg dan de cursus 'Omgaan met sportongevallen en blessures'. Onderdel van deze cursus is reanimatie verzorgt door het Rode Kruis. In mei en juni starten cursussen in Amsterdam en Eindhoven. Klik voor meer informatie. 

Oorzaken plotse hartdood

Sporten is gezond. Het zorgt voor een goede lichamelijke conditie en verlaagt het risico op hart- en vaatziekten. Toch worden we elk jaar weer een aantal keer opgeschrikt door het plotseling overlijden van een sporter. Per jaar komt dit zo’n 150-200 keer voor.

De oorzaak van plotse hartdood is sterk afhankelijk van de leeftijd van de sporter: 

• Bij sporters jonger dan 35 jaar is dit meestal het gevolg van een aangeboren hartafwijking;
• Bij sporters ouder dan 35 jaar betreft het bijna altijd een vernauwing van de kransslagaders die het hart van bloed voorzien. Hierdoor kan er niet voldoende zuurstof naar de hartspier gevoerd worden en kan een hartinfarct optreden.

In 80% van de gevallen is plotse hartdood tijdens of vlak na sporten het gevolg van een hartinfarct. Eigenlijk is sport dus niet zozeer de oorzaak van de acute hartdood, maar het onderliggende hartlijden.

Het voorkomen van een hartstilstand

De Nederlandse Werkgroep Cardiovasculaire Screening en Sport heeft aanbevelingen gedaan om het risico van hartstilstand bij sportbeoefening in Nederland te verkleinen:

• alle topsporters (A en B), veelbelovende talenten en nationale selecties van 12 tot 35 jaar moeten verplicht gekeurd worden;
• voor alle overige sporters geldt een vrijwillige keuring of een verplichte keuring op advies van een sportbond;
• de keuring bestaat uit een vragenlijst over de sporter en diens familie, lichamelijk onderzoek en 12-kanaals rust-ECG;
• de keuring wordt gedaan door bijvoorbeeld een sportarts; 
• op indicatie wordt de sporter verwezen naar een cardioloog met kennis en speciale interesse in sportgeneeskunde voor verdere cardiale evaluatie en eventuele behandeling.

Vragenlijst om je risico op plotse hartdood te bepalen