Verraderlijke voedingsclaims
Als sporter train je goed en eet je verantwoord. Om op je voeding te letten, probeer je zo bewust mogelijk te eten. Zelfs als je een keer je voedingsschema te buiten gaat, wil je dat zo bewust mogelijk doen en kies je bijvoorbeeld voor lightchips en spoel je die ogenschijnlijk gezonde chippies weg met 100% puur sap. En de fabrikant van light-chips en sapjes lijkt je ter wille te zijn om je te helpen in je gezonde keuzes. Het tegendeel is echter waar. De fabrikant zet zijn producten vol met claims zodat je zijn producten koopt. Dat er claims op een product staan, betekent echter niet dat het product verantwoord is. Zo betekent vetarm, vaak suikerrijk en geen suiker toegevoegd dat het vol zit met natuurlijke suikers die natuurlijk even slecht zijn als gewone suiker.
Expertisepartner Tjieu Maas geeft je een snelcursus claims op etiketten lezen.
Claims op etiketten
Er zijn grofweg twee soorten claims op etiketten; de voedingsclaims en de gezondheidsclaims.
Voedingsclaim
Een voedingsclaim geeft aan wat één voedingskundig kenmerk van het product is. De wereld van de voedingsclaims is, laten we eerlijk zijn, een schimmige, misleidende wereld.
Wees niet te lichtvaardig over light
We beginnen met de term ‘light’. Wellicht heb je bij het consumeren van light-producten het idee dat je dat zorgeloos kan doen. Dat is echter niet zo. Volgens de wet mag de fabrikant namelijk de term light voeren als het product:
- 30% minder vet;
- 30% minder suiker, of;
- 30% minder calorieen bevat
dan het product dat het moet vervangen.
De term ‘light’ kan dus best misleidend zijn als je de voedingswaarde van een light-product niet wat nader bestudeert. Light-chips bevat bijvoorbeeld ongeveer 30% minder vet, dan de volvette variant. Light-chips bevat echter nog steeds een forse 450 kcal per 100 gram.
Het Voedingscentrum geeft meer uitleg over 'light'
Geen suikers toegevoegd; wel vol natuurlijke suikers
Ook ‘geen suiker toegevoegd’ en ‘bevat alleen natuurlijk suikers’ zijn misleidende claims die op sapjes en smoothies prijken. Er is inderdaad geen kristalsuiker aan sapjes toegevoegd. Sappen zoals bijvoorbeeld (sinaas)appelsap zijn dranken die gemaakt MOETEN zijn van 100% fruit. Aan vruchtensappen, ongeacht of het (vers) uit de koeling of uit het schap houdbare dranken komt, mogen geen suiker of zoetstoffen worden toegevoegd. Als er dus sap op het pak staat, dan is de drank 100% gemaakt van fruit. Dat sap van 100% fruit is gemaakt, betekent niet dat sap gezond is. Integendeel, sap zit vol met suiker en bevat evenveel calorieën als cola.
Volvette dieetmargarine
Ook de voedingsclaim ‘dieetmargarine’ kan misleidend zijn. Bij het woordje dieet in ‘dieetmargarine’ denk je al snel dat de margarine minder calorieën bevat, dan gewone margarine. Dat is echter niet waar; dieetmargarine bevat nog altijd 70% vet. Het woordje ‘dieet’ geeft alleen aan dat dieetmargarine meer onverzadigd vet bevat, dan margarine.
Let op: het lijkt veel
Tenslotte zijn er een aantal misleidende voedingsclaims zoals ‘met melk bereid’, ‘in olijfolie gebakken’ of ‘bevat aardbeien’ etc. Dat deze ogenschijnlijke verantwoorde claims op een etiket prijken, betekent niet dat het product verantwoord is. Deze claims zeggen namelijk niet met hoeveel melk, aardbeien of olijfolie is gemaakt. Zo bevat vruchtenyoghurt vaak niet meer dan 1% vruchten.
Gezondheidsclaim
Een gezondheidsclaim geeft aan wat het effect van het product op een deel van je lichaam heeft. Gezondheidsclaims moeten door de fabrikant overigens goed onderbouwd worden. De fabrikant moet wetenschappelijk bewijs leveren dat hun product een positief effect heeft op een onderdeel van de gezondheid. Zo kan de fabrikant de gezondheidsclaim ‘cholesterolverlagend’ gebruiken op zijn halvarine. Dat betekent dat de halvarine inderdaad cholesterolverlagend kan zijn, maar dat betekent niet dat de halvarine minder calorieën bevat, dan normale halvarine. Halvarine, of ie nou cholesterolverlagend is of niet moet altijd uit ongeveer 40% vet bestaan.
Lees de etiket en laat je niet in maling nemen
Denk er aan dat als er nadrukkelijk claims op een product prijken de fabrikant je waarschijnlijk het idee wil geven dat het product verantwoord is. Laat je echter niet door de fabrikant in deze val lopen. Lees aandachtig de ingrediënten- en voedingswaardedeclaratie. Op de website van het Voedingscentrum staat hoe je een declaratie moet lezen.
Geeft de tabel aan dat het product toch niet zo goed is als geclaimd wordt? Zet het product dan vakkundig terug in het schap. Veel mensen zijn overigens eenvoudig voor de gek te houden met een gezond uitziend etiketje. En daarvoor heeft het Voedingscentrum een quiz gemaakt. Test jezelf of je makkelijk in de maling te nemen bent met een etiket.
