- Snel herstel met onze oefeningen
- Trainingsprogramma’s op maat
- Betrouwbare informatie van de sportzorgprofessional
Fietsershand (distale ulnaris compressieneuropathie of ulnair tunnel syndroom)
Fietsershand in het kort:
- De fietsershand is een overbelastingsblessure door druk op een zenuw.
- Klachten bestaan uit pijn, doof gevoel en tintelingen van de hand en/of vingers.
- Door rust en aanpassen van de belasting wordt deze blessure behandeld.
Wat is een fietsershand?
De nervus ulnaris is een zenuw die vanuit de nek naar de pink loopt. Door druk van buitenaf, veelal wielrenners die met de handen op het stuur leunen, kan de zenuw bij de hand bekneld raken. Dit is ter hoogte van een door bot en weefsel gevormde tunnel bij de pols. Deze beknelling geeft klachten van pijn, doof gevoel en tintelingen aan de pink en de pinkzijde van de hand. Deze klachten trekken bij het opheffen van de beknelling, meestal een aanpassing van fietshouding, weer langzaam weg.
Bij fietsers komt deze blessure regelmatig voor in combinatie met een andere zenuwblessure. In een houding met de pols ver gebogen pols (zoals op een fietsstuur), kan een andere zenuw (de nervus medianus) opgerekt worden. Met het oprekken van deze nervus medianus kunnen klachten meer naar het midden van de hand zitten.
Hoe vaak komt een fietsershand voor?
Algemene cijfers zijn hierover niet bekend. In een klein onderzoek van Patterson in 2003 hadden 23 van de 25 wielrenners bij een tocht van 600km last van deze blessure.
Bij welke sporten komt een fietershand voor?
Vooral bij wielrennen wordt het veel gezien, maar ook bij karate, tennis en catchers bij honkbal komt het voor.
Verschijnselen van een fietsershand
- De fietsershand geeft klachten van pijn, doof gevoel en tintelingen van de pink en de pinkzijde van de hand tijdens het belasten van de hand.
- Klachten trekken weer weg in rust, maar indien de blessure ernstiger is kunnen klachten langer aanhouden.
- Bij langdurige klachten kan er in extreme gevallen sprake zijn van spierverval, wat zichtbaar is als verdunning van de handspieren aan de pinkzijde.
Hoe kan de blessure vastgesteld worden?
Het is een diagnose die de arts kan stellen met het verhaal over de klachten en met het doen van lichamelijk onderzoek. Aanvullende onderzoeken met bijvoorbeeld foto’s of scans kunnen gedaan worden als er verdenking is op een ongebruikelijke onderliggende oorzaak of om andere aandoeningen uit te sluiten, maar zijn niet standaard nodig.
Hoe ontstaat een fietsershand?
Door druk van buitenaf kan de zenuw (de nervus ulnaris) bij de hand bekneld raken. Dit is ter hoogte van een door bot en weefsel gevormde tunnel bij de pols. Deze beknelling geeft de eerdergenoemde klachten, die bij opheffen van de beknelling weer langzaam weg zullen trekken. Veelal ontstaat het bij wielrenners die met de handen op het stuur leunen, maar ook door herhaaldelijke klappen op de hand bij karate, door druk van het racket bij tennis of door het vangen van een harde snelle bal bij honkbal.
Tevens kan door een breuk van de pols, een cyste vanuit het gewricht of door een trombose in een bloedvat vlak langs de zenuw, de zenuw in de tunnel bekneld raken. Dit kan vergelijkbare klachten geven, al is dit niet gerelateerd aan druk of rust van buitenaf.
Risicofactoren, wat draagt bij dat je de blessure oploopt?
- Lange ritten op een wielrenfiets en het niet afwisselen van de houding tijdens het fietsen zijn risicofactoren.
- Een slechte afstelling van de fiets kan ook bijdragen aan de klachten.
- Frequente klappen op de hand, zoals bij het regelmatig vangen van een snelle harde bal (zoals bij handbal) of karate, kunnen de klachten ook uitlokken. Ook de druk van een honkbalknuppel of een tennisracket kan dit veroorzaken.
Wel of niet doorgaan met sporten?
Indien de klachten duidelijk houdingsafhankelijk zijn, kan met enkele aanpassingen aan houding en fiets gewoon doorgetraind worden. Indien klachten continue aanwezig zijn, moeten de hand en pols ontzien worden en is verder beleid afhankelijk van de beoordeling van de (sport)arts.
Wat kan ik zelf doen bij een fietsershand?
Zware en continue druk op dezelfde plek van de hand moeten voorkomen worden. Regelmatig wisselen van fietshouding kan hierbij helpen. Ook het dragen van fietshandschoenen en/of een dikker stuurlint kunnen bijdragen. Een juiste afstelling van de fiets, met het stuur hoger en/of dichterbij het zadel, kan het probleem soms verhelpen.
Bij honkballers kan het helpen om een andere spelpositie te kiezen, omdat de problemen meestal komen door het catchen. Een passendere maat honkbalknuppel kan ook prettiger zijn. Met karate dienen directe klappen op de hand vermeden te worden. Een lichter racket met een betere grip kan met tennis verbetering geven.
1. Trainingsaanpassingen
Belangrijker dan een aanpassing van de training zelf is het juist afstellen van de fiets en het regelmatig van houding wisselen. Een dynamische fietspositiemeting bij een sportarts kan je helpen met de ideale fietsafstelling en houding. Daarnaast helpt ook het dragen van fietshandschoenen en/of een dikker stuurlint. Indien deze aanpassingen onvoldoende effect hebben, kan de training aangepast worden door het inbouwen van rustpauzes, vooral bij lange ritten.
Bij honkballers kan het helpen om een andere positie te kiezen, omdat de problemen meestal komen door het catchen. Een passendere maat honkbalknuppel kan ook prettiger zijn. Met karate dienen directe klappen op de hand vermeden te worden. Een lichter racket met een betere grip kan met tennis verbetering geven.
2. Oefeningen
Een (sport)fysiotherapeut kan helpen om een juiste houding aan te nemen op de wielrenfiets. Daarnaast kunnen gerichte krachtoefeningen voor de armen en core-stability mogelijk een positieve bijdrage leveren. Voorbeelden van oefeningen zijn te vinden via deze pagina.
3. Hervatting
Klachten moeten weggetrokken zijn voordat de activiteiten weer worden hervat. Bij het terugkeren van de klachten moet nagegaan worden of de houding nog correct is en afgewisseld kan worden. Bij blijvende en/of terugkerende klachten is een evaluatie door een sportarts te adviseren.
Behandelbeleid bij een fietsershand
Met het wegnemen van druk op de hand, zullen de klachten vaak vanzelf wegtrekken. Revalidatie loopt uiteen van enkele minuten bij een kortdurende verdrukking tot enkele dagen. In extreme gevallen kan het enkele maanden duren tot volledig herstel. Na het optimaliseren van de afstelling van de fiets en fietshouding, een dikker stuurlint en het dragen van fietshandschoenen kunnen de activiteiten weer hervat worden. Hetzelfde geldt voor aanpassen van racket, honkbalknuppel, spelpositie en vermijden van klappen op de hand. Bij blijvende en/of terugkerende klachten is verdere analyse door de sportarts aan te bevelen.
Voorkomen (preventie) van een fietsershand
Bij wielrennen zijn een juiste afstelling van de fiets en een correcte houding belangrijk in het voorkomen van problemen. Een dynamische fietspositiemeting bij een sportarts kan helpen met de ideale afstelling van de fiets en de juiste houding. Ook het dragen van fietshandschoenen en een dikker stuurlint kunnen een preventief effect hebben. Hetzelfde geldt voor regelmatig van houding wisselen en korte pauzes nemen, met name bij lange ritten.
Bij honkbal kunnen klachten voorkomen worden door spelpositie af te wisselen en te vermijden om een langdurige periode frequent snelle harde ballen te vangen. Ook een passendere maat van de honkbalknuppel kan mogelijk positief bijdragen. In het geval van karate moet een training met veelvuldig klappen tegen de hand vermeden worden en dit af te wisselen met andere oefeningen. Bij tennis kan een lichter racket met een betere grip mogelijk positief effect hebben.