- Snel herstel met onze oefeningen
- Trainingsprogramma’s op maat
- Betrouwbare informatie van de sportzorgprofessional
Schaatsen
Schaatsen, de sport waar ons kleine kikkerlandje elke winter door aan de buis gekluisterd zit. Een sport waar Nederlanders al zo lang als we ons kunnen heugen in uitblinken. Een oerhollandse sport kun je wel zeggen! In Nederland hebben we veel water, sloten, meren, grachten, uiterwaarden en noem maar op. Als dit water vroeger bevroor was schaatsen de ideale manier om jezelf snel en eenvoudig van A naar B te verplaatsen. Inmiddels zijn de winters niet meer zo streng en hebben we niet elke winter meer natuurijs. Toch zijn wij Nederlanders nog gek op schaatsen. Er zijn genoeg mensen die elke week op het ijs van een van de 17 kunstijsbanen in Nederland hun wekelijkse rondjes schaatsen. En op het moment dat het begint te vriezen begint het bij nog veel meer Nederlanders te kriebelen. Op dat moment trekt bijna elke Nederlander zijn schaatsen uit de kast om te genieten van het natuurijs! Maar ga wel goed beslagen te ijs, want schaatsen kan voor nare blessures zorgen, met name op natuurijs.
Op deze pagina geven wij antwoord op de volgende vragen over schaatsen:
Zo ga je goed beslagen ten ijs
Om te kunnen schaatsen is er één ding heel belangrijk; je schaatsen! Naast de schaatsen heb je nog wat meer dingen nodig om veilig het ijs te betreden. Hieronder vind je een overzicht van de soorten schaatsen en andere benodigdheden die je nodig hebt.
Welke schaats past bij mij?
De keuze is reuze in soorten schaatsen maar welke schaats kies je nu? De soorten schaatsen zijn onder te verdelen in 3 categorieën; noren, ijshockeyschaatsen en kunstschaatsen. De schaatskeuze hangt groten deels af van je schaatsniveau en persoonlijke voorkeur. Ongeacht de soort schaats is het belangrijk dat je schaatsen goed scherp zijn, dit geeft meer stabiliteit en grip op het ijs. Hieronder vind je per schaatssoort een korte toelichting.
Noren
Zie jij het wel zitten om mooie, lange tochten te maken op natuurijs of wil je net zulke snelle rondjes rijden als Jutta Leerdam of Kjeld Nuijs? Dan zijn de noren iets voor jou! Het zijn schaatsen met lange ijzers die bedoeld zijn om zonder al te veel energie lange afstanden te schaatsen. Noren zijn te verkrijgen in veel verschillende versies, met dit overzicht op schaatsen.nl kun je nog beter kiezen!
IJshockeyschaatsen
Ijshockeyschaatsen zijn gemaakt om een hoge snelheid te behalen op een korte afstand en tegelijk ook wendbaar te zijn. Het ijzer is ongeveer net zo lang als de schoen. Het zijn erg wendbare en allround schaatsen. Ijshockeyschaatsen hebben een hogere schoen dan noren die ook heel stevig zijn. Dit geeft wat meer stevigheid en is daarom vaak de schaats waar de meeste kinderen op leren schaatsen.
Kunstschaatsen
Kunstschaatsen zijn ook gemaakt om wendbaar te zijn; kijk maar naar eens hoe makkelijk kunstschaatsers pirouettes draaien op het ijs. De kunstschaats verschilt op twee punten met een ijshockeyschaats. De schoen van een kunstschaats is over het algemeen iets slapper dan die van een ijshockeyschaats. Dit kan een iets grotere uitdaging zijn voor beginners. Daarnaast heeft het ijzer van een kunstschaats aan de voorkant tandjes op het ijzer die worden gebruikt voor de afzet bij sprongen. Aan deze tandjes moeten sommige even wennen, maar ook kunstschaatsen zijn een prima optie voor beginnende schaatsers.
Wat heb je naast schaatsen nog meer nodig?
Om goed beschermd te schaatsen, zijn de volgende artikelen een must.
Handschoenen aan tijdens schaatsen
Handschoenen beschermen je tijdens het schaatsen niet alleen tegen de kou, maar ook tegen snijwonden. Schaatsen zijn net koksmessen. Als je valt of betrokken bent bij een valpartij kan dit voor akelige snij- en schaafwonden zorgen. Iemand kan per ongelijk over je vingers schaatsen als je op het ijs ligt en dan beschermen handschoenen. De extra veilige optie zijn snijvaste handschoenen. Deze handschoenen zijn gemaakt van snijvast materiaal. Dit biedt extra bescherming tegen snijwonden bij een ongeluk.
Draag een helm tijdens schaatsen
Draag een helm. Het is bij wielrennen en skeeleren steeds gebruikelijker om een helm te dragen. Ook op het ijs wordt het dragen van een helm steeds 'normaler'. Op het moment dat je valt of meegenomen wordt in een val kan je hoofd hard op het ijs terecht komen. Een helm beschermt je bij zo’n val tegen hoofd- en/of hersenletsel. Voor steeds meer schaatsdisciplines wordt de helm al verplicht gesteld zoals bij de marathons, massa starts en team sprints. Ook steeds meer clubs verplichten de helm op trainingsuren, dus volg dit goede voorbeeld!
Schaatsen: draag comfortabele kleding
Ga je schaatsen zorg dan dat je comfortabele, lekker zittende sportkleding draagt. Zo kan je makkelijk bewegen tijdens het schaatsen. Zorg wel dat je je warm genoeg kleedt. Op de ijsbaan is het vaak fris en als het buiten vriest, is het helemaal koud. Je wilt namelijk voorkomen dat je onderkoeld raakt.
Snijvaste kleding
Snijvaste kleding beschermt je tegen snijwonden door een schaats van iemand anders. Schaats je wel eens in grote groepen, zogenaamde pelotons, dan is snijvaste kleding zeker aan te raden. Naast handschoenen zijn er ook snijvaste enkel en scheenbeschermers. Deze beschermen je tegen een tik van de schaats van je voorganger. Nog een stapje extra beschermend zijn snijvaste pakken. De snijvaste pakken worden gedragen tijdens marathon en shorttrack wedstrijden. Het beschermt alle plekken waar grote slagaders lopen.
Draag thermokleding
Ga je het natuurijs op en is het flink aan het vriezen? Zorg er dan voor dat je extra kleding aandoet die je goed warm houden. Denk daarbij aan winddichte thermokleding, een bivakmuts een skibril, overschoenen en vaseline op je gezicht. Kijk vooral hier verder voor extra natuurijstips.
Natuurijs vs. kunstijs
Wat is nu het verschil tussen natuurijs en kunstijs? Kunstijs is het ijs dat op de 17 kunstijsbanen in Nederland ligt. Op dit ijs kun je de hele winter lang schaatsen, of het nu vriest of niet. Natuurijs ligt er alleen als het buiten een tijdje gevroren heeft. Als het buiten vriest, ligt er als eerste ijs op de natuurijsbanen. Dit natuurijs is toch een klein beetje nep. Het wordt namelijk door mensen gemaakt, zij laten een asfalt skeelerbaan of weiland onderlopen met water. Dit water bevriest en je krijgt een ijsbaan. ‘Echt’ natuurijs ontstaat wanneer een meer, recreatieplas of slootje bevriest. Hier kun je vaak mooie afstanden op afleggen. Let wel op! Natuurijs kan ook juist gevaarlijk zijn.
Op natuurijs moet je op blijven letten. In het ijs kunnen scheuren of zelfs wakken ontstaan door het weer. De omstandigheden en de grote getalen mensen die op natuurijs af komen, kunnen voor vervelende ongelukken zorgen. In 2021 hadden we 6 dagen natuurijs, VeiligheidNL merkte op dat in die 6 dagen er maar liefst 5.500 mensen een bezoek aan de spoed eisende hulp gebracht hebben. In 39% van de SEH-bezoekjes werd een polsbreuk geconstateerd en in 11% hoofdletsel. Het is dus belangrijk om oplettend en voorbereid het natuurijs op te gaan. Zo riepen VeiligheidNL en de KNSB schaatsliefhebbers ook op. Lees de tips voor het natuurijs om voorbereid het natuurijs op te gaan.
Op het kunstijs is er geen gevaar dat je in een diepe scheur of wak schaatst. Maar blijf wel opletten! Vooral als het druk is op de ijsbaan zit een ongeluk in een klein hoekje. Er blijft altijd een kans op een botsing of dat je meegenomen wordt in iemands valpartij.
Kneuzingen en botbreuken
De meest voorkomende acute blessure bij het schaatsen zijn kneuzingen of breuken. Het is dan vaak de pols die gebroken of gekneusd wordt. Het moment dat je voorover valt vang je jezelf op met je handen als reflex. Doordat je je hele lichaamsgewicht opeens opvangt met je handen kan er een breuk of kneuzing in de pols ontstaan. De beste manier om dit te voorkomen als recreatief schaatser is door een snelcursus schaatsen te volgen bij een lokale schaatsclub.
Snijwonden
Schaatsen zijn eigenlijk niks anders dan een schoen met daaronder een scherp mes. Je kunt je voorstellen dat als je met meerdere mensen onderuit gaat er een kans is dat een schaats iemand anders snijdt met een snijwond als gevolg. Een snijwond kan ook ontstaan door het haken van het eigen been bij de schaatsbeweging. Afhankelijk van de snelheid, bescherming en scherpte van de schaats kan de wond diep of oppervlakkig zijn. Snijvaste kleding kan de kans op een snijwond aanzienlijk verkleinen. Wanneer er toch een ongeluk gebeurt, schakel dan de EHBO in of bel in nood 112. Heb je een snijwond dan vind je op thuisarts.nl meer informatie.
Rugklachten
Schaatsers hebben regelmatig lage rugklachten, terwijl schaatsen op zich een goede training is voor je rug. De rugklachten ontstaan vaak door overbelasting of door valpartijen. Door de diep gebogen houding en repetitieve bewegingen kunnen er aspecifieke, lage rugklachten ontstaan. In het geval van deze klachten is er geen aantoonbare schade in de rug. De klachten ontstaan door een beschermingsreactie van het lichaam als gevolg van de overbelasting. Dat resulteert in pijn in de onderrug. Buiten overbelasting kan door een valpartij er ook een scheefstand van bekken ontstaan die ook klachten in de rug tot gevolg kunnen hebben.
Knieklachten
Bij het de schaatsbeweging is de knie een belangrijk gewricht. Daarnaast zijn je knieën een van de eerste contactpunten wanneer je voorover valt (naast je polsen). Knieblessures kunnen op twee manieren ontstaan, door een acute klap bij bijvoorbeeld een val of langzaam door overbelasting van de knie. Overbelasting ontstaat wanneer de knie meer bewogen wordt dan dat deze belastbaar is of wanneer de schaatsbeweging niet correct wordt uitgevoerd.
Schaatsknobbel
De schaatsknobbel is een kwaal waar vooral fanatieke en wedstrijdschaatsers mee te maken krijgen. Het is een knobbel die vaak bij de sluiting van de schoen rond de enkel, die hiel of binnenkant van de enkel ontstaat. De oorzaak van de knobbel is een ontsteking van de slijmbeurzen op de plek van de knobbel. Het ontstaan van een zogenaamde schaatsknobbel komt door overmatige druk in de schaatsschoen die op zijn beurt voor irritatie zorgt. Deze irritatie vormt een zwelling en heeft een knobbel tot gevolg. De irritatie van de slijmbeurs kan ook voor pijn zorgen. Het is belangrijk dat de schaatsschoen goed past. Drukplekken kunnen ook verholpen worden door de schoen met een zogenaamde knobbeltang uit te buigen, hier hebben lokale schaatswinkels het materiaal voor. Een slijmbeursontsteking wordt in eerste instantie behandeld met rust en koelen met ijs. Als de klacht telkens terugkomt is het soms noodzakelijk om een operatieve ingreep te doen.
Hersenschudding of hoofdletsel
IJs is glad en ontzettend hard, voor je het weet glij je uit. Wanneer je onverwacht ten val komt, val je vaak hard met je hoofd op het ijs. Door de harde klap op je hoofd kun je een hersenschudding oplopen. Symptomen van een hersenschudding zijn hoofdpijn, korte bewusteloosheid, misselijkheid en verwardheid. De kans op een hersenschudding kun je aanzienlijk verkleinen door een helm te dragen.
Logesyndroom/chronisch compartimentsyndroom
Rondom alle spieren in je lijf zit een vlies, dat heet de fascia. Dit vlies heeft onder andere een beschermde, ondersteunde en schokdempende functie voor de spieren. Het kan voorkomen dat het vlies rond te spier wat te krap is voor de spier zelf. Bij schaatsers komt dat vooral voor in het onderbeen. Op het moment dat je gaat sporten en er meer bloed door de spier stroomt, past het spiervlies niet goed rond de spier en knelt de spier af. Dat geeft een krampend en pijnlijk gevoel tijdens de inspanning. Vaak nemen de klachten in rust langzaam weer af. Het probleem komt voornamelijk voor in de schenen. Bij herkenbare klachten kun je verder lezen over deze blessure op de pagina over het logesyndroom.
Liesblessures
De spieren die in de lies aanwezig zijn worden bij het schaatsen gebruikt om het been na de afzet terug onder de heup te bewegen. Het zijn dus spieren die bij het schaatsen heel belangrijk zijn, bijvoorbeeld bij het langebaan schaatsen op het moment dat het startschot klinkt. Liesklachten ontstaan door een plotselinge te grote belasting van de liesspieren. Dit kan gebeuren bij de start als de spieren onvoldoende opgewarmd zijn. Het kan ook gebeuren op het moment dat je schaats onder je vandaan dreigt te glijden en je deze weer snel onder je heup probeert te trekken. Heb je een gekke beweging gemaakt en een trekkende krampende pijn in je lies kijk dan voor verder tips op de pagina over liesblessures.