Blog: De achillespeesblessure anders bekeken

Saskia de Waal: "Wat ik heel vaak hoor in mijn praktijk is dat mensen excentrisch moeten gaan rekken. Daarbij ga je met je voorvoet op een trapje staan en je laat de hiel een beetje naar beneden zakken. Hiermee versterk je de achillespees."

Het is wetenschappelijk aangetoond dat deze oefening in de regel heel goed helpt, dus ik zou je ook zeker willen aanraden om die oefening gewoon te doen.

Herstel achillespeesblessure kost tijd

Het is bekend dat volledig herstel van een achillespeesblessure helaas tijd kost.

Het merendeel van de patiënten heeft na meer dan 1 jaar geen klachten meer, maar bij ongeveer een kwart van de mensen kunnen de klachten soms tot 10 jaar aanwezig blijven, ondanks behandeling. 

Een andere benadering van lang bestaande achillespeesklachten

Juist de mensen met lang bestaande klachten zie ik vaak bij mij in de praktijk. Sporters die hun oefeningen al heel erg lang trouw doen, zonder resultaat.

Naar mijn idee zijn dat mensen waarbij dus niet zozeer de pees overbelast is, omdat hij niet sterk genoeg is. De pees is dan vaak overbelast omdat het hele systeem toch al veel te hard moet werken.

Als je dan ook nog eens zware excentrische oefeningen moet gaan doen, dan ga je eigenlijk je lijf nog harder laten werken, dan wat je lijf al moest. Je kunt dan met een beetje pech juist nog meer klachten krijgen. 

Het is dan belangrijk om te gaan kijken waarom je lijf normaal gesproken al veel harder moet werken. Mijn ervaring is dat er dan ALTIJD een probleem is in:

• de voorwaartse afwikkeling, óf
• de stabiliteit van je voet.

Voorwaartse afwikkeling

Je onderbeen moet in de enkel naar voren kunnen bewegen én je voet moet bij je tenen kunnen afrollen. Als dat gewoon gebeurt, dan komt je lichaam met het lichaamsgewicht vóór de tenen te hangen en daardoor rolt je voet eigenlijk vanzelf naar voren. Dan zou het voor jouw kuitspier en achillespees helemaal geen kracht moeten kosten en raakt je achillespees ook niet overbelast.

Als er wel klachten zijn, dan kan de enkel niet goed naar voren bewegen of de voet kan niet goed over de voorvoet zijn afrol maken. Of allebei lukt niet, dan heb je pas echt een probleem.

Voor dat niet goed kunnen afwikkelen zijn een aantal redenen:

• Verkorting van de kuitspieren;
• Holle voet;
• Blokkade van de enkel;
• Blokkade in de middenvoet;
• Niet goed functioneren van je grote teen gewricht*;
• Stijve loopzool van je schoenen!

* Het niet goed functioneren van je grote teen gewricht heeft verschillende oorzaken.

Zoals je ziet staat er in het rijtje ook een opmerking over schoenen.

Ik heb de ervaring dat schoenen met een stijve loopzool in veel gevallen mede-oorzaak zijn van het ontstaan of aanhouden van achillespeesklachten.

Als een schoen bij de voorvoet stijf is, dan kan je nóóit soepel afwikkelen en kun je dus ook niet goed voorwaarts bewegen. Met alle gevolgen van dien.

Let er dus op dat je schoenen bij de voorzijde goed soepel zijn!

Stabiliteit van je been/voet 

Naast het ‘voorwaarts kunnen bewegen’ is ook stabiliteit heel belangrijk.

De kuitspieren zorgen met de achillespees voor het goed stabiel houden van het been bij de afzet. Dat betekent dan dus wel dat het been goed stabiel moet kúnnen blijven.

Op het moment dat jij niet goed in je enkel naar voren kunt bewegen, of over je voorvoet kan afwikkelen, dan word je ook instabiel. Want als je niet naar voren kunt, dan ga je vaak óf een weg buiten-om zoeken (supineren) of je gaat een weg binnen-om zoeken (overproneren).

De kuitspier moet dan harder werken om te zorgen voor een stabiele afzet, met overbelasting als gevolg.

Overpronatie

Overpronatie (= naar binnen zakken van je voet) wordt ook vaak genoemd als oorzaak van achillespeesklachten. Er zijn zelfs wetenschappelijke studies waarin is aangetoond dat die relatie er ook echt is. 

Het is alleen mijn ervaring dat óók die overpronatie zijn oorzaak heeft in het niet goed voorwaarts kunnen bewegen. Want zoals ik al aangaf, als je voet niet naar voren kan afwikkelen dan gaat de voet vanzelf binnen- of buitenom bewegen.

Ook wel: je voet gaat overponeren als compensatie voor het feit dat je voet iets anders niet kán.

Dus óók als er sprake is van overpronatie, is het nog steeds belangrijk om te achterhalen waar die overpronatie dan vandaan komt.

En laat nou die overpronatie precies dezelfde oorzaken hebben als ‘de achillespeesklachten’:

• de voet kan niet voorwaartse afwikkelen, óf
• de voet kan onvoldoende stabiliseren.

Peroneus longus

De peroneus longus speelt een enorm belangrijke rol in je stabiliteit.

De peroneus longus (zie afbeelding) is een spier die vastzit aan de onderkant van je voet, aan de binnenzijde. De spier loopt vanaf de binnenzijde, onder de voet door, via de buitenkant van je voet naar de achterkant van je enkel. Uiteindelijk zit deze spier vast aan je kuitbeen, aan de buitenkant van je kuit.

De peroneus longus is dé belangrijkste spier voor de stabilisatie van je voet bij de afzet. Als deze spier niet goed werkt, zal je altijd meer gaan proneren. 

Juist door de ligging aan de achterkant van je enkel heeft de peroneus longus óók een bijdrage in de functie die normaal gesproken de kuitspier heeft: het op de tenen gaan staan.

Want de kuitspier zit met de achillespees vast op je hiel. Die kuitspier trekt bij de afzet je hiel omhoog, maar wordt geholpen door de peroneus longus.

Als je peroneus longus niet goed werkt, dan moet jij dus veel meer opvangen met je kuitspier en achillespees. Dan is het dus niet zo gek dat na verloop van tijd de achillespees en de kuitspier overbelast raken.

Je kunt een probleem pas oplossen, als je de oorzaak weet.

Ik hoor vaak dat die achillespeesklacht zo'n complex probleem is. Dat is het voor een stuk ook, want het vraagt vaak een langdurig herstel. Sowieso heeft peesweefsel minimaal drie maanden nodig om überhaupt te kunnen herstellen. 

Maar het is daarbij dus ook heel belangrijk dat je de achterliggende oorzaak van het overbelast raken aanpakt. En dat is dus niet altijd alleen maar dat je te veel hebt gedaan of dat de achillespees ‘niet sterk genoeg is’.

Het kan dus ook zijn dat je voet niet op een optimale manier kán bewegen.

Waardoor dus de kuitspier die met de achillespees vast zit op je hiel, veel te veel kracht moet leveren en daardoor dus overbelast raakt. 

Ondanks dat overpronatie een oorzaak kan zijn van achillespeesklachten, is die overpronatie dus juist meestal een compensatie voor een ander probleem.

Zomaar lukraak de overpronatie tegenhouden met steunzolen of een antipronatie-schoen kan daarom, als je pech hebt, bijdragen aan een toename van je klachten. Zeker als er niet eerst onderzocht is, waardoor de overpronatie nou precies ontstaat. 

Als je al langere tijd met achillespeesklachten rondloopt, kan het daarom verstandig zijn om je voetfunctie te laten beoordelen door een sportpodotherapeut, bij voorkeur met een specialisatie podo-manuele therapie.

Je kunt ook al proberen of het herstellen van de functie van je peroneus longus al verlichting geeft.

Ik heb daar een gratis mini-email-training ontwikkeld, waar je online voor aan kunt melden.

Meer artikelen van sportpodotherapeut Saskia de Waal:

• Pronatie en overpronatie
• Het belang van goede schoenen